Seksualno nasilje

Seksualno nasilje, prema definiciji Svjetske zdravstvene organizacije, jest bilo koji seksualni čin, pokušaj ostvarivanja tog čina, neželjeni seksualni komentar ili prijedlog usmjeren protiv osobe i njene seksualnosti, a koji može počiniti druga osoba bez obzira na situaciju ili odnos sa žrtvom.^[1][2][3][4]

Javlja se i u doba mira i u oružanim sukobima, prisutno je u svim sredinama i smatra se jednim od najtraumatičnijih, pervazivnih i najčešćih kršenja ljudskih prava.

Seksualno nasilje ozbiljan je problem javnog zdravlja i ima dubok kratkoročni i dugoročni uticaj na tjelesno i mentalno zdravlje, npr. povećan rizik od samoubistava ili infekcije virusom HIV-a. Ubistvo koje se desilo tokom seksualnog napada ili ubistvo u samoodbrani takođe je faktor seksualnog nasilja. Seksualno nasilje mogu počiniti roditelji, poznanci ili neznanci, kao i intimni partneri. Rijetko se karakterizira kao zločin iz strasti jer je riječ o agresivnom djelu kroz koje zlostavljač želi izraziti moć i dominaciju nad žrtvom.

Seksualno nasilje i dalje je visoko stigmatizirano u svim okruženjima, pa se stope njegovog otkrivanja razlikuju među regijama. Općenito, žrtve ovog tipa nasilja često ne prijavljuju napade iz različitih razloga, pa dostupni podaci nisu mjerodavni. Uz to, seksualno nasilje također je zanemareno područje istraživanja, stoga je dublje razumijevanje problema imperativ kako bi se promovisao koordinirani pokret protiv istog. Seksualno nasilje u porodici razlikuje se od seksualnog nasilja u sukobima.^[5] Često ljudi koji prisiljavaju supružnika na seksualne radnje vjeruju da su njihovi postupci dozvoljeni jer su u braku. U sukobima i ratovima seksualno nasilje obično je neizbježna reperkusija ratovanja.^[6][7] Silovanje žena i muškaraca često se koristi kao metoda ratovanja (ratno silovanje), kao oblik napada na neprijatelja, tipizirajući osvajanje i degradaciju žena i/ili muškaraca ili zarobljenih muškaraca ili žena.^[8] Međunarodno humanitarno pravo i običajno pravo strogo zabranjuju seksualno nasilje, ali su postojeći mehanizmi još uvijek krhki ili čak i ne postoje u mnogim krajevima svijeta.^[9][10]

Iz historijske perspektive smatralo se da se seksualno nasilje događa samo ženama i da je uobičajeno i "normalno" tokom rata. Takvo viđenje problema je dovelo do zanemarivanja bilo kakvih naznaka o metodama, cilju i veličini seksualnog nasilja. Tek krajem 20. stoljeća seksualno nasilje se nije smatralo manjim problemom i postepeno se počelo kriminalizirati.

1. ^ "Advancement of women: ICRC statement to the United Nations, 2013 - ICRC". icrc.org. 16. 10. 2013. Pristupljeno 8. 3. 2021.
2. ^ Lindsey, Charlotte (2001). Women Facing War. Geneva.
3. ^ McDougall, Gay J. Contemporary forms of slavery: systematic rape, sexual slavery and slavery-like practices during armed conflict.
4. ^ Svjetska zdravstvena organizacija (2002). Izvještaj o nasilju i zdravlju. Geneva: WHO. str. 149.
5. ^ [Human Security Report (2012), Sexual Violence, Education and War: Beyond the mainstream narrative, Human Security Research Group, Simon Fraser University, Canada, Human Security Press]
6. ^ OCHA (2007). The shame of war: sexual violence against women and girls in conflict. OCHA/IRIN.
7. ^ International Committee of the Red Cross (2008). Women and War. Geneva: ICRC. p. 12.
8. ^ Swiss S et al. Violence against women during the Liberian civil conflict. Journal of the American Medical Association, 1998, 279:625–629.
9. ^ "Advancement of women: ICRC statement to the United Nations, 2013 - ICRC". www.icrc.org (jezik: engleski). 16. 10. 2013. Pristupljeno 8. 3. 2021.
10. ^ Lindsey, Charlotte (2001). Women Facing War. Geneva: ICRC.